Zmiany w prawie spółek coraz bliżej

21.12.2020

Zmiany w prawie spółek coraz bliżej

Grzegorz Zubrzycki
Zamiany przepisów

W najbliższym czasie spodziewać należy się nowelizacji Kodeksu spółek handlowych. Treść Projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (dostępnego na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji – po uzgodnieniach i konsultacjach publicznych) przewiduje przede wszystkim wprowadzenie nowych regulacji dotyczących:

  • prawa holdingowego (prawa grup spółek) – przepisów, które według założeń: po pierwsze ułatwią sprawne „zarządzenie” grupą spółek przez spółkę dominującą, w związku z realizacją wspólnej strategii gospodarczej grupy, a po drugie zapewnią ochronę określonych grup interesu występujących w przypadku grupy spółek), jak również
  • przepisów zwiększających efektywność rad nadzorczych spółek kapitałowych, a ponadto regulacji doprecyzowujących i porządkujących przepisy dotyczące spółek handlowych.

Odnosząc się do pierwszego obszaru zmian wskazać należy, że zgodnie z wyjaśnieniami dostępnymi na stronie BIP Rady Ministrów: „(…)nowelizacja przyjmuje założenie, że należy odróżnić "grupę spółek" (która zasadniczo jest adresatem regulacji prawnej określanej mianem prawa holdingowego) od stosunku dominacji i zależności pomiędzy spółkami, o którym jest mowa w art. 4 § 1 pkt 4 KSH. Grupa spółek jest "kwalifikowanym" stosunkiem dominacji i zależności pomiędzy określonymi spółkami tworzącymi grupę spółek, gdyż spółki te kierują się wspólną strategią gospodarczą, która umożliwia spółce dominującej sprawowanie jednolitego kierownictwa nad spółką albo spółkami zależnymi. Pozwala to wyróżnić nową kategorię prawną występującą w praktyce polskich i zagranicznych grup spółek jaką jest „interes grupy spółek”. Stąd zaszła konieczność normatywnego zdefiniowania "grupy spółek" jako kategorii prawnej odrębnej od stosunku dominacji i zależności”.

W ramach drugiego obszaru zmian projektodawcy zakładają z kolei, że stworzą one warunki „przyczyniające się do wzmocnienia nadzoru realizowanego przez właścicieli oraz rady nadzorcze, które to organy mając realny dostęp do wszelkich rzetelnych i kompletnych informacji odnoszących się do spółki będą mogły w profesjonalny sposób pozostawać adekwatnym partnerem do dyskusji z zarządem”, wskazując jednocześnie wybrane spośród proponowanych zmian przepisów Kodeksu spółek handlowych:

  • Obowiązek zarządu do udzielania, z własnej inicjatywy, określonych informacji o spółce radzie nadzorczej;
  • Uszczegółowienie prawa rady nadzorczej do żądania sporządzenia lub przekazania informacji, dokumentów, sprawozdań lub wyjaśnień;
  • Prawo wyboru doradcy rady nadzorczej bez udziału zarządu;
  • Zgoda na zawarcie transakcji o znaczącej wartości ze spółką dominującą, spółką zależną oraz spółką powiązaną;
  • Uporządkowanie kwestii kadencji i mandatu członków organów menadżerskich;
  • Wprowadzenie przepisu o obowiązku lojalności i zachowania tajemnicy nawet po wygaśnięciu kadencji członka rady nadzorczej;
  • Wprowadzenie do przepisów KSH zasady osądu biznesowego określanego w proponowanych przepisach jako Business Judgement Rule;
  • Rozszerzenie art. 203 § 3 oraz art. 307 § 3 KSH o inne przypadki wygaśnięcia mandatu;
  • Przepisy porządkujące – rozciągnięcie obowiązku protokołowania na uchwały podejmowane za pomocą środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość, oraz określenie większości głosów do podejmowania uchwał przez radę nadzorczą spółki z o.o.

Wejście w życie planowanej nowelizacji – abstrahując od uzasadnionej krytyki części z proponowanych rozwiązań, możliwych zmian w trakcie procesu legislacyjnego, czy ostatecznego okresu vacatio legis – będzie miało z pewnością istotny wpływ na funkcjonowanie spółek kapitałowych (w szczególności spółek działających w ramach struktur holdingowych – zaliczanych do nowej kategorii „grupy spółek”), jak również dla organów tych spółek (przede wszystkim rad nadzorczych). Z tych względów już teraz warto zapoznać się z projektowanymi zmianami.